Ülkemizde AB SEVESO II Direktifi paralelinde hazırlanarak yayınlanan "Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hk.Yönetmelik" uyarınca Üst Seviyeli Kuruluşlar tarafından hazırlanması gereken Güvenlik Raporu'nun önemli bir kısmı; Büyük Endüstriyel Kaza tehlikelerinin tanımlandığı, bunların önlenmesi ve/veya etkilerinin sınırlandırılmasına yönelik gerekli önlemlerin alındığı, kuruluşta kazaya yol açabilecek tehlikeli ekipmanların belirlenerek güvenliklerinin sağlandığını kanıtlayan bilgilerden oluşur.
Öte yandan sanayi tesislerinde birbiriyle bağlantılı pekçok süreçler, tanklar, silolar, vanalar, pompalar, motorlar, reaktörler, kurutucular, öğütücüler, kolonlar, filitreler,ısı değiştiriciler vb. gibi pekçok ekipman bulunur. Bu ekipmanlardan hangilerinin Tehlikeli Ekipman Guruplandırma (TEG) kapsamına alınması gerektiğine bazı indeksler ve hesaplama metodolojileriyle karar verilmelidir. Bu konuda kullanılabilecek 10'un üzerinde metod olmakla birlikte bunlar arasında en fazla kabul gören ve kullanılanlar;Dow F&EI(Fire and Explosion İndex) ile Vade Mecum metodudur.
VADE MECUM METODU:
Vade Mecum Metodu, AB'nin "Büyük Kaza Tehlikeleri Bürosu" (MAHB-Major Accident Hazards Bureau) tarafından Seveso II çalışmaları çerçevesinde geliştirilen "Endüstriler için Kaza Risklerini Değerlendirme Metodu"(ARAMIS-Accidental Risk Assessment Methodology for Industries) kapsamında da Tehlikeli Ekipman Gruplandırma (TEG) çalışmaları için önerilmektedir.
TEG çalışmalarına başlarken önce sistemde tehlike potansiyeli olan tüm ekipmanlar için gerekli bazı bilgilerin belirlenmesi gerekir. Bu bilgiler; ekipmanın tanımı,büyüklüğü, (Hacmi, kapasitesi, ebadı vb.), çalışma koşulları, (sıcaklık, basınç, konsantrasyon, debi vb), ekipman içindeki maddenin fiziksel ve kimyasal özellikleri ile miktarı olarak sıralanabilir.
Tehlikeli Ekipman belirlemenin en önemli hazırlıklarından biri olan Kimyasal Maruziyet Değerlendirme çalışmaları da Uluslararası Çalışma Örgütü'nün Sağlık İçin Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırması (ILO/COSHH – Classification Of Substance Hazardous to Health) metoduna göre yapılır.
Vade Mecum metodu ile yapılan Tehlikeli Ekipman Gruplandırma çalışmalarında bir ekipmanın TEG kapsamına girmesi için, ihtiva ettiği kimyasalın tehlike özelliğine göre tanımlanmış olan Teorik Referans Kütle (Ma) değerine eşit veya üstünde bir miktarda, o kimyasalı içinde bulundurması gerekir.Gerçek Referans Kütle (Mb) hesaplamalarında madde sıvı halde ise ,sıvının buharlaşma özelliklerine göre bir Düzeltme Faktörü (S) hesaplanır.Sıvı dışındaki diğer fiziksel hallerde S=1 ve Ma=Mb kabul edilir.Ayrıca R2,R5,R10,R12 gibi patlayıcı ve yanıcı özelliği olan maddeler içeren ekipmanlarda TEG kararı verilirken o ekipmanın 50 m.yarıçapındaki çevresinde bulunan ekipmanlar için Domino Etkisi hesaplamaları da yapılmalıdır.
DOW F&EI METODU:
Dow F&EI metoduna göre, yapılan Tehlikeli Ekipman Gruplandırma çalışmalarında; Materyal Faktörü (MF), Genel Proses Tehlike Faktörü (F1), Özel Proses Tehlike Faktörü(F2), Toplam Proses Tehlike Faktörü (F3=F1xF2), Yangın ve Patlama İndeksi (F&EI=F3xMF), Kayıp Kontrol Kredi Faktörü ( C ) gibi birçok hesaplama tablosu kullanılarak bulunan risk seviyesine göre karar verilir. F&EI Değeri 128 'den büyük olan ekipmanlar TEG kapsamında değerlendirilir.
BÜYÜK KAZA SENARYOLARINA GEÇİŞ;
MIMAH, BOW-TIE/LOPA ve MIRAS:
Bu metodolojilerle belirlenen Tehlikeli Ekipmanlardan hareketle, ARAMIS kapsamında kullanılan iki önemli yöntem olan ,"Büyük Kaza Tehlikelerinin Tanımlanması Metodolojisi" (MIMAH-Methodology for Identification of Major Accident Hazards) ile Papyon/Koruma Katmanı Analizi (Bow-Tie/LOPA) ve "Referans Kaza Senaryolarının Tanımlanması Metodolojisi" (MIRAS-Methodology for Identification of Reference Accident Scenarios) ile Büyük Kaza Senaryoları'nın hazırlanması çalışmalarına geçilebilir.
Dönüşen Adam olarak Güvenlik Raporlarınızın hazırlanmasında kullanılacak tüm bu metod ve çalışmalar için ihtiyaç duyacağınız eğitim ve danışmanlık hizmetlerini vermeye hazırız. Üstelik tüm bu dijital araçların, programların en yeni sürümleri ile Avrupa'da kayıt altına alınmış sayısız senaryoya ve bitirilmiş projelere dair know-how'a da sahip olabileceksiniz.