Ortağımız Chilworth dünya genelinde proses endüstrileri için 'Tehlike ve İşletilebilirlik (HAZOP) Liderliği ve Koruma Katmanları Analizi (LOPA)'uzmanlık hizmetleri vermektedir.
HAZOP'a niçin ihtiyaç duyarız ?
Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi (Hazard and Operability ? HAZOP) metodu, sistematik takım çalışması ile yapılan bir Proses Tehlike Analizi yöntemidir. Bu yöntem potansiyel olarak tehlike içeren proses operasyonlarının etkili bir biçimde belirlenmesi ve analiz edilmesi için kullanılır. HAZOP yöntemi bir Proses Tehlike Analizi metodu olarak kimya, ilaç, petrol ve gaz ile nükleer endüstrilerinde en yaygın olarak kullanılan yöntemdir.
Bu metot yeni bir prosesin ya da projenin tasarımından başlayarak önemli proses değişikliklerinin yer aldığı incelemeler ile mevcut operasyonların periyodik gözden geçirilmesi aşamalarına kadar, çok çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır.
ABD'de bulunan ve en yüksek iş sağlığı ve iş güvenliği kamu kuruluşu olan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu OSHA (Occupational Health and Safety Administration), HAZOP Yöntemini, Proses Emniyeti Standardı (PSM) 29.CFR Part 1910.119 kapsamında Proses Tehlike Analizi için geçerli/akredite bir metot olarak kabul etmektedir. Dünyadaki diğer yasa düzenleyiciler ve kural belirleyici kuruluşlar da HAZOP'u tehlikeli madde içeren karmaşık proseslere yönelik mevcut ve potansiyel tehlikelerin belirlenmesi için yetkin bir metot olarak kabul etmektedir.
Pratikte HAZOP tabanlı bir Proses Tehlike Analizi çalışmasının kalitesi, HAZOP çalışması için kurulan takımın başkanının (chairman) yetenek ve deneyimlerinden etkilenir. Başkan, çalışmalar sırasında uygun soruları sorarak üzerinde çalışılan prosesin takım üyeleri tarafından sadece doğrudan görülebilen bariz tehlikelerini değil, potansiyel tüm tehlikelerini belirleyebilmelerini sağlar. Bu beceri takım başkanının HAZOP tekniği ve de üzerinde çalışılan proses hakkındaki deneyimlerine bağlıdır.
Dönüşen Adam'ın Yaklaşımı
Yarı kantitatif bir yöntem olan HAZOP'u kullanma konusundaki yaklaşımımız, bu yöntemi Koruma Katmanları Analizi (Layers of Protection Analysis ? LOPA) ile birlikte kullanarak analiz sonunda seçilen risk azaltıcı önlemlerin (güvenlik duvarlarının) güvenirliğini değerlendirmektir. Bizim önem verdiğimiz konular arasında tehlikeli maddelerin yayılmasını engellemek ve bunu takiben bu tür yayılmaların sonuçlarıyla baş etme yolları da yer almaktadır.
Elde Edilen Sonuçlar
Varolan Proses Emniyeti Bilgilerinin (Process Safety Information ? PSI) gözden geçirilmesi; eksik ya da gerekli PSI bilgilerinin belirlenmesi; tüm proses tehlikelerinin belirlenmesi. PSI diğer konuların yanı sıra aşağıdakileri konuları da içermektedir:- Tehlikeli Madde Özellikleri
- Proses operasyonları (prosedürler de dâhil olmak üzere)
- Proses ve Enstrümantasyon Çizimleri (Borulama ve Enstrümantasyon ? Piping & Instrumentation ? P&IDs)
- Ekipman Tasarım Özellikleri
- Basınç Azaltım Sistemleri (Relief Systems) Özellikleri
- Kullanılacak Risk Derecelendirme Metodunun gözden geçirilmesi, bu aşamada İşleyiş hatalarındaki frekanslar, durumlara bağlı olasılıklar ve İhtiyaç Duyulan Koruma Engellerindeki İşleyiş Hatası Frekansları (Probability of Failure on Demand ? PFD)
Proses Tehlike Analizi seansları sırasında takım, PSI verilerini normal operasyonlardan sapmaların sonuçlarını değerlendirmek için kullanır. Bu aşamada mevcut koruma engellerinin istenilen hedeflere göre çalışmadığının varsayılması gerekir.
Uzmanlarımız aracılığıyla kullanılan konuya özel yazılımlarımız, Phast® ve Effects® programlarıyla söz konusu sonuçlar ayrıca değerlendirilir. Bu programlar dünyaca ün kazanmış programlardır.
Sonuçlar değerlendirildikten sonra işletme (tesis) için risk derecelendirmesi yapılarak olasılıkların izin verilen seviyelere indirilmesi amacıyla güvenlik bariyerlerine ihtiyaç duyulup duyulmayacağına uzmanlarımız karar verir. Söz konusu güvenlik bariyerlerine örnek olarak mühendislik çalışması sonucu tasarlanmış cihazlar gösterilebilir. Bu tür cihazlar örneğin Güvenlik Enstrümanları Fonksiyonel Donanımlar ? Safety Instrumented Functions (SIFs ya da Interloklar) olabilir. Diğer bariyerlere örnek olarak yönetimsel kontrolller, alarmlar ve prosedürler gösterilebilir.
Tavsiyeler arasında ayrıca ISA 84.01 ve IEC 61508/11 standartlarının kullanıldığı, SIF'lerin daha ileri seviye gözden geçirmeye götüren adımlar da yer alır. Bu aşama, Güvenlik Bütünlüğü Seviyesi ? Safety Integrity Level (SIL) değerlendirmeleri, örneğin çoğunlukla uzmanlarımız tarafından tercih edilen Güvenlik Katmanları Analizi ? Layers of Protection (LOPA) adlarıyla kullanılmaktadır.
LOPA metodunda istenmeyen bir olayı başlatabilecek durum frekanslarının ve bilinen güvenirlik değerlerinin ayrı ayrı analizi yapılır. Bu güvenirlik bilgileri arasında dokümante edilen yanlış işleyiş frekansları, mevcut güvenlik bariyerlerine rağmen bu bariyerlerin yanlış işleme olasılık değerleri (PFD) ve bu durumların risk tolerans kriterleriyle karşılaştırılması yer alır. Söz konusu kriterler daha önce ilgili işletme (tesis) tarafından kararlaştırılmış olmalıdır.
Takım çalışması prensibine dayanan HAZOP veya LOPA seansları tamamlandıktan sonra analizin tamamını yansıtan kapsamlı bir çalışma raporu hazırlanır. Söz konusu raporda mevcut güvenlik bariyerlerine rağmen oluşabilecek potansiyel proses riskleri ve ilave gereken güvenlik bariyerlerine yönelik tavsiyeler bulunur.
Deneyimlerimiz ve Güçlü Olduğumuz Yönler
HAZOP Takım Başkanlığı konusunda dünya genelinde yüzlerce Proses Tehlike Analizi çalışma deneyimine sahip geniş bir HAZOP Başkanlık ekibimiz bulunmaktadır. Bu deneyimli ekip proses endüstrisinin her kolunda çalışmaktadırlar. Takım Liderlerimiz önceki iş deneyimlerinde kimya endüstrisinde Proses Mühendisi olarak çalışmışlar ve Proses Emniyeti konusunda kuvvetli bilgi birikimine ulaşmışlardır. Özgeçmişleri taleplere göre ulaştırılabilir.
HAZOP çalışmalarını ve de daha geniş bir bakışla Proses Tehlike Analizi (PHA) danışmanlığını çok çeşitli dillerde yapabiliyoruz. Türkçe başta olmak üzere, İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Almanca, Portekizce, İtalyanca, Arapça, Hintçe örnek olarak verilebilir. Yabancı ortağımız Chilworth'un dünya genelinde yaygın bir ağa sahip olması söz konusu Takım Liderliği ve Danışmanlık hizmetlerimizde ilgili yerel kodlar, standartlar ve çalışma kültürlerine kolayca uyum sağlamamızı kolaylaştırmaktadır. Bünyemizde zenginleştirdiğimiz Proses Emniyeti Mühendisliği ve Proses Emniyeti Veri Bankası bilgilerimizle ilgili pazarlarda kapasitemize çokça itibar gösterilmesine neden olmaktadır.
Klasik HAZOP Başkanlığı ve HAZOP Takım Sekreterliği hizmetlerimizi talebe göre teklif etmemizin yanı sıra ilgili HAZOP Takım Çalışmalarında kendi geliştirdiğimiz yazılım paketlerinin de kullanılmasını öneriyoruz. İlgili yazılımlarımız raporlama ve proses emniyeti risklerine daha etkin şekilde eğilmemizi sağlamakta, bu sayede çalışmanın maliyetlerinde avantajlar sunulabilmektedir. Söz konusu yazılım ayrıca izleme kolaylığı ve görev dağılımında (aksiyon yönetiminde) kolaylık sağlamaktadır.
Proses Emniyeti Akademimiz ile kurum içi çalışmak isteyen müşterilerimizin HAZOP ve LOPA Takım Lider adaylarını eğitebiliyoruz. Bu adaylar, tüm endüstri kollarından bize gelmektedirler. Eğitimlerde katılımcılar kendi işletmelerinin (tesislerinin) kurum için rehber bilgilerini de ihtiyaca göre kullanabilmektedir. Ayrıca dünyanın değişik bölgelerinde dönemsel olarak genel katılıma açık HAZOP/LOPA Takım Liderliği eğitimleri düzenlemekteyiz. Türkiye'de düzenlenen HAZOP bilinçlendirme eğitimlerine Polisan, TPAO, Zentiva, Irtysh Power & Light, Kordsa, Çekisan (BP-Shell J.V.), İpragaz ve benzeri firmalardan çok sayıda katılımcı iştirak etmiştir.
REFERANSLARIMIZ
Bize güvenen müşterilerimizden bazıları:
Petrol ve Gaz: EXXON, MOBIL, SHELL, REPSOL, TOTAL, CONOCO PHILIPS, RELIANCE, MAERSK, BP, AMERADA HESS, NPCC, ?
Enerji: GDF-SUEZ, EON, EDF, ALSTOM, SCOTTISH & SOUTHERN POWER, ?
Kimya: BASF, BAYER, INEOS, SABIC, DUPONT, HUNTSMAN, SOLVAY, AKZO-NOBEL, EVONIK, ARKEMA, PPG, SYNGENTA, CLARIANT, KEMIRA, CHEMTURA, CRODA, STEPAN, HUBER CORP., SNF, UNITED PHOSPHORUS, LUBRIZOL, VALSPAR, ARIZONA CHEMICALS, ?
Farmokolojik Kimyasallar: GSK, TEVA, MERCK, ROCHE, BMS, SANOFI, BOEHRINGER-INGELHEIM, COVIDIEN, J&J, PFIZER, UCB PHARMA, ASTELLAS, Dr REDDY's, ?
Kozmetik & Ev Kimyasalları: L'OREAL, P&G, DIVERSEY, RECKITT BENCKISER, HENKEL, ?
Yiyecek ? İçecek: UNILEVER, CARGILL, IFF, CONAGRA, KRAFT, NESTLE, PEPSICO, SENSIENT, FIRMENICH, BRITISH SUGAR, PREMIER FOODS, ?
Mühendislik ve Satın alma: FOSTER-WHEELER, SAIPEM, TECHNIP, SNC LAVALIN, BECHTEL, TECNIMONT, TETRAPAK, BOCCARD, ?
Diğer Sektörler: SIEMENS, AREVA, BMW, ABB, EADS, TATA, VEDANTA, BHP BILLITON, LAFARGE, DENIELI, IMPERIAL TOBACCO ?